VELIKA PLANA/SMEDEREVSKA PALANKA, 10. oktobar 2020 – U Velikoj Plani i Smederevskoj Palanci danas je obeležena godišnjica oslobođenja u Drugom svetskom ratu.
Jedinice Crvene armije, iz sastava 68. i 4. gardijskog mehanizovanog korpusa, 10. oktobra 1944. godine su iz pravca Žabara ušle u Veliku Planu i potisnule nemačke jedinice prema Smederevu i Beogradu.
Oslobađanju grada prethodilo je zauzimanje tridesetotonskog mosta na Velikoj Moravi, koje je u prepodnevnim časovima izveo posebno oformljeni odred 93. streljačke divizije Crvene armije.
U rejonu Velike Plane došlo je do spajanja desnog krila partizanskih jedinica, kojima je komandovao Peko Dapčević i levog krila sovjetskih jedinica.
Nakon ulaska sovjetskih jedinica na električnom stubu u centru varošice istaknuta je crvena zastava, koju su pripadnice SKOJ-a pripremile nekoliko dana ranije, kad je postalo jasno da je samo pitanje dana kad će sovjetske jedinice, koje su nadirale iz pravca Zaječara, osloboditi i ovaj deo Srbije.
U ime opštine Velika Plana venac na spomen-obeležje znanim i neznanim borcima u gradskom parku položila je delegacija koju su činili predsednik opštine Igor Mtković, predsednik Skupštine opštine Dušan Marić i zamenik predsednika opštine Marko Šućur.
U ime SUBNOR-a venac je položila delegacija u kojoj su bili predsednik opštinske organizacije koja neguje tradicije partizanskog pokreta Svetomir Tirnanić i Dragan Božilović.
Dušan Janićijević i Željko Rajić su položili venac u ime Socijalističke partije Srbije, a u ime planjanskih penzionera Miodrag Milosavljević.
Zanimljivo je da Velika Plana ni na koji način ne obeležava godišnjicu oslobođenja u Prvom svetskom ratu, 28. oktobar 1918. godine, iako su od 1912. do 1918. iz ove opštine stradalo 3.444 vojna obveznika, pripadnika Vojske Kraljevine Srbije, što je najmanje sedam puta više od broja stradalih partizana.
Ova činjenica svakako ne služi na čast ni Opštini, ni boračkim organizacijama i udruženja a ni građanima Velike Plane.
Informacija i foto: D. Marić, srbijaisrpska.rs
Minutom ćutanja palim borcima i polaganjem venaca na spomenik narodnim herojima Radmili Šišković, Ivanu Mukeru i Dragoslavu Đorđeviću Goši, u Smederevskoj Palanci je obeležen Dan oslobođenja grada i okoline u Drugom svetskom ratu – 10. oktobar.
Na oslobođenje je, u ime boračke organizacije Smederevske Palanke, podsetio Zoran Đurđević, predsednik Mesne organizacije boraca Azanje.
– Ne čekajući dolazak većih jedinica sovjetske i jugoslovenske vojske, delovi Kosmajskog partizanskog odreda su u noći, između 9. i 10. oktobra 1944. godine, opkolili Smederevsku Palanku i posle jake puščane palјbe u zoru izvršili odlučan napad na okupatorsku vojsku – kazao je Đurđević.
– Ušavši u grad zatekli su se pred većom količinom oružja i municije, koju su Nemci ostavili u brzom povlačenju. Oduševlјeni građani su oslobodioce zasipali cvećem dok su neki na konjima, na čelu s Krstom Filipovićem, odjahali u Veliku Planu gde su izvestili Crvenoarmejce da u Smederevskoj Palanci više nema neprijatelјske vojske. Još istog dana u zgradi opštine Smederevska Palanka okupili su se članovi Narodno-oslobodilačkog odbora na čelu sa Dragolјubom Stojanovićem da bi i formalno preuzeli vlast u gradu. Ubrzo je osnovana Narodna milicija i zaposednuti su pošta, kasarna, železnička stanica, mostovi i fabrika „Jasenica“ AD. Za komandanta mesta postavlјen je Krsta Filipović, a za policijskog komesara Lazar Pandurović, dok su borci sovjetske i jugoslovenske armije nastavili borbeni put, oslobađajući Beograd.
U oslobađanju našeg grada imali smo samo jednu civilnu žrtvu – zemlјoradnika Petra Ivkovića, koji je stradao od gelera. Žao mi je što među vama, koji ste došli da obeležimo Dan oslobođenja u Drugom svetskom ratu, nema učenika naših škola i omladine da prisustvuju ovom istorijskom času istine. Hvala medijima koji nas verno prate sve ove godine, a ja bih podsetio da smo mnogo godina posle završetka rata imali ustanovlјenu Oktobarsku nagradu kao najveće priznanje pojedincima i kolektivima za doprinos u izgradnji zemlјe, pa ovom prilikom upućujem poziv lokalnoj samoupravi da razmotri ponovno dodelјivanje ove nagrade – pozvao je Đurđević.
Informacija i foto: palankadanas.com